Ontdek Onderdendam
Onderdendam was lange tijd een handels- en administratief centrum van belang. Het was de hoofdplaats van Hunsingo en later ook van de gemeente Bedum, vandaar de bijnaam Lutje n Hoag (Klein Den Haag). In 1621 werd de centrumfunctie van het dorp nog versterkt door de bouw van een eigen onderkomen voor het Winsumer- en Schaphalsterzijlvest. Gelegen op een knooppunt van waterwegen, profiteerde het dorp ook van de verbeterde vaarverbinding tussen Stad en Ommeland, nadat het Boterdiep geschikt was gemaakt voor de scheepvaart in 1659.
Aanrader
- Onderdendam
Dit karakteristieke pand naast de Zijlvesterbrug heeft in de loop der tijd diverse functies gehad. Tot 1868 zetelde hier het gemeentebestuur, tot 1934 fungeerde dit huis als het gebouw van het kantongerecht met een huis van bewaring. De aanbouw, die zich deels boven het water bevindt, deed dienst als gevangenis. De rechtszaal op de verdieping is als ruimte nog intact.
Voordat het pand een woonhuis werd, was het een dorpsherberg (Café Dijk), waarbij de bovenzaal werd gebruikt voor culturele evenementen, zoals toneelvoorstellingen. Kerkhervormer Hendrik de Cock uit Ulrum heeft hier in 1834 kort gevangen gezeten in afwachting van zijn rechtzaak.
Meer over Onderdendam
Tot 1811 was Onderdendam de belangrijkste plaats in de regio, met een kantongerecht, een gevangenis en het kantoor van de directe belastingen. In 1884 kwam aan die bloeitijd echter een einde, door de aanleg van de spoorlijn Groningen-Delfzijl. In plaats van Onderdendam, kreeg Bedum een station. Vanwege de nog goed herkenbare dorpsstructuur, met zijn deels nog historische bebouwing, kreeg Onderdendam in 1987 de status van beschermd dorpsgezicht.
Een bekende naam die wordt gelinkt aan Onderdendam is die van ds. Hendrik de Cock (1801-1842). Hij zette de afscheiding van de Nederlands Hervormde Kerk in gang. Er werd aangenomen dat hij gevangen heeft gezeten in Onderdendam, maar dit klopt niet.
Op 28 november 1834 werd hij 3 maanden opgesloten in het Spinhuis (Huis van Bewaring) aan de Zoutstraat in Groningen, maar werd wel ontboden in het Kantongerecht (het markante pand naast de Zijlvesterbrug) om verantwoording af te leggen.
Wil je ook een online vermelding?
Wil je ook vermeld worden op toerismebedum.nl? Je kunt je als ondernemers of organisatie aanmelden.
Bekijk uitjes in Onderdendam
- Onderdendam
Vanuit het statige Waterschapshuis in Onderdendam werd een belangrijk deel van de Noord Groninger waterhuishouding geregeld.
De beheersgebieden betroffen het noordelijk deel van de provincie, van Ulrum tot Roodeschool inclusief het Lauwersmeer en de Lauwersmeerpolder.
Het oudste gedeelte van dit gebouw dateert van 1620 en was tot 2001 de zetel van het Waterschap Hunsingo. De waterschappen en later Noorderzijlvest.
De eerste voorzitter van Waterschap Hunsingo kwam ook uit Onderdendam, dit was Mr. Adriaan Jan van Roijen (1809-1874) hij was notaris en daarnaast was hij van 30 oktober 1856 tot 15 september 1862 lid van de Eerste Kamer.
Mr. A.J. van Roijen ligt begraven in Onderdendam, op de begraafplaats Menkeweer welke is aangemerkt als archeologisch monument.
- Onderdendam
De als stellingmolen uitgevoerde achtkante molen met de naam ‘Hunsingo’, ook wel bekend als ‘molen Haitsma’, is in 1855 gebouwd als koren- en pelmolen. De molen heeft op dezelfde standplaats een voorganger gehad.Deze werd in 1939 onttakeld.
In de molen vind je Restaurant de Molenaar, een van de deelnemers van Lekker Lokaal, waar je (op afspraak) kunt lunchen en dineren. Ook kun je overnachten in de B&B op de voormalige graanzolder.
- Onderdendam
Een gepleisterd dwars eenlaags huis met hoger opgetrokken middendeel, gelegen op het belangrijkste kruispunt in Onderdendam. Het was oorspronkelijk een herberg, genaamd Cafe F. Timmer, en werd in 1804 gebouwd. In het begin van de 19e eeuw werd het gebouw ook enkele jaren als gerechtsgebouw gebruikt. De gevelsteen boven de deur herinnert hieraan.
- Onderdendam
De historisch begraafplaats is in 1970 aangewezen als archeologisch monument en is bereikbaar via een hoogholtje (let op: privéterrein!). Op de grafstenen kom je bekende namen tegen, verbonden met de historie van Onderdendam. Een ervan is A.J. van Roijen, notaris en ook de eerste voorzitter van het waterschap Hunsingo.
Waterschap Noorderzijlvest is sinds 2000 eigenaar en beheerder van deze begraafplaats en heeft het afgelopen jaar (2022) herstelwerkzaamheden laten uitvoeren, waaronder het herstellen van grafzerken. In juni 2022 zijn 20 gerestaureerde grafzerken teruggeplaatst en daarmee is deze begraafplaats in ere hersteld. Het herstel is onderdeel van het door Waterschap Noorderzijlvest opgestelde beleidsprogramma cultuurhistorie. Het project is een van de landschapsmaatregelen om de gevolgen van de aanleg van de nieuwe hoogspanningslijn 380 kilovolt door TenneT te compenseren.
Meer informatie? Kijk dan even via ‘bekijk website’ op de website van de Historische Vereniging gemeente Bedum of bezoek de website van Harm Hillinga of de website van Duurt Nienoord
- Onderdendam
De draaibrug tussen Uiterdijk en Boterdiep Oz is in 1895 gebouwd. In 1997 werd de brug ingrijpend gerenoveerd, met speciale aandacht voor de gietijzeren versieringen in de leuningen en de pylonen (Onderdendam).
- Onderdendam
Deze draaibrug ligt tussen Uiterdijk en het Jaagpad is gebouwd in 1886 en heeft ruitvormige versieringen in de leuningen (Onderdendam).
